Монголын газар зохион байгуулагчдын холбоо ээлжит гуравдугаар хурлаа өнгөрөгч бямба гаригт зохион байгууллаа. Улсын хэмжээнд нийтдээ 3000 гаруй гишүүдийг өөртөө нэгтгэсэн энэ холбоо 21 аймаг, нийслэлийн 9 дүүрэгт салбар зөвлөлтэй, 2003 онд байгуулагдсан, газрын секторын анхны төрийн бус байгууллага юм.
МГМХ бол эх орондоо нэр хүнд, нөлөө бүхий ТББ-ын нэгэнд тооцогддог бөгөөд төрийн байгууллагуудтай хамтран ажилладаг, газрын секторын бодлого боловсруулах, үйл ажиллагаа хэрэгжүүлэхэд хараат бус мониторинг явуулдаг байна.
Одоогоос дөрвөн жилийн өмнө буюу 2018 оны 10 дугаар сард хуралдсан МГЗБХ-ны хоёрдугаар форумд оролцогчдоос дүгнэхдээ бүтэц сул, менежмент хангалтгүй байгаа явдал манай орны газрын салбарын сул тал мөн болохыг онцолж байжээ. Сүүлийн 10 гаруй жил энэ салбарын бүтэц хэд хэдэн удаа өөрчлөгдөж, үүний улмаас уг салбарын нэгдмэл байдал алдагдаж, газрын асуудлаарх үйл ажиллагаа, хариуцлагын тогтолцоо хэд хэдэн яамны дунд хуваагдмал байдалтай, суларч байна. Иймд хамтарсан судалгаа явуулж, салбарынхаа бүтэц, удирдлагын тогтолцоог өөрчлөх санал боловсруулах нь зүйтэй оролцогчид үзсэн байдаг.
Тэгвэл энэ удаагийн гуравдугаар чуулганаар тус холбооны гишүүд УИХ-ын даргад өргөн бариад буй Газрын тухай багц хуулийн төсөлд мэргэжлийн холбооны хувьд өөрсдийн байр суурь, саналаа хүргүүлэх, тус хуулийг батлагдах үйл явцад идэвхийлэн оролцохыг зорьж байгаагаа илэрхийлж байна.
Бид энэхүү чуулганы үеэр МГЗБХ-ны Гүйцэтгэх захирал С.Сайнбаяртай уулзаж чуулганы үйл ажиллагаа, тус холбооны зорилт, зорилгын талаар тодрууллаа.
С.Сайнбаяр: Бид төлөвлөлтөд суурилсан газар зохион байгуулалтын бодлого хэрэгжүүлэх шаардлагатай
Та бүхэн 4 жилийн өмнө хоёрдугаар чуулга уулзалтаа хийсэн байна. Түүнээс хойш өнөөдрийг хүртэл ямар ажил, арга хэмжээг төлөвлөж, хэрэгжүүлж ажилласан бэ?
Бид нэн тэргүүнд гадаад хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх чиглэлд ач холбогдол өгч ажилласан. Мөн Монгол Улсын Засгийн газраас төрийн зарим чиг үүргийг ТББ, мэргэжлийн холбоодоор гүйцэтгүүлэх шийдвэр гаргасан. Энэ дагуу бид барилгын чиглэлийн мэргэжлийн холбоодтой нэгдэж, хамтарч ажилласан байна. Үүний зэрэгцээ өөрийн салбар холбоо, нэгжүүдийн үйл ажиллагааг бэхжүүлэх, өргөжүүлэх, мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулдаг хувийн хэвшлийн үйл ажиллагааг дэмжих чиглэлээр анхаарч ажиллалаа.
2018 онд бид дүрмээ шинэчилж гишүүн байгууллагуудыг нэмэгдүүлэх, мэргэжлийн байгууллагын зөвлөлийг байгуулах чиглэлийг гаргасны дагуу 2019 онд мэргэжлийн байгууллагын зөвлөлийг байгуулсан. Манай салбарт нийтдээ газрын баталгаа, төлөвлөлтийн үйл ажиллагаа явуулдаг 102 байгууллага байдгийн 42 нь салбар зөвлөлийн гишүүнээр элссэн байна. Энэ хүрээндээ мэргэжлийн арга зүйгээр хангахын зэрэгцээ салбарын үнэлэмжийг нэмэгдүүлэхэд анхаарсан.
Манай холбоо дэлхийн 152 улсыг эгнээндээ нэгтгэсэн Олон Улсын газрын эвсэлд гишүүнээр элссэн нь томоохон дэвшил болсон. Олон Улсын хэмжээнд тогтвортой хөгжлийн 17 зорилтын хүрээнд үйл ажиллагаа явагддаг. Энэ 17 үзүүлэлтийн 13 нь газартай, тэр дундаа газрыг хэрхэн зүй зохистой ашиглаж, хуваарилахтай холбогддог.
Энэ утгаараа Олон Улсад газрын засаглалын үнэлгээ гэдэг шинэ аргачлалыг ашиглах болсон. Тиймээс бид энэ аргачлалаар Монгол Улсад газрын үнэлгээг анх удаа хийлээ. Манайх Азидаа энэ үнэлгээг хийсэн хоёр улсын нэг болсон. Уг үнэлгээг хийснээрээ Олон Улсын хэмжээнд зээлжих зэрэглэлийг нэмэгдүүлэхэд чухал ач холбогдолтой бөгөөд манай улсын иргэн, ААН, Засгийн газарт чухал нөлөө үзүүлнэ гэж харж байна.
Мэргэжлийн холбооны хувьд төрийн захиргааны төв байгууллагатайгаа хамран ажиллах асуудал бий. Энэ хүрээнд төрөөс явуулж буй хууль, хэлэлцүүлэгт идэвхийлэн оролцохын зэрэгцээ салбарт мөрдөгдөж буй стандарт, журам, тогтоомжид саналаа идэвхтэй тусгаж, хамтран ажиллаж байна. Нөгөө талаар орон нутагт байгаа гишүүддээ хүрч ажиллахын тулд Барилгын нэгдсэн холбоотой нэгдсэн 20 гаруй мэргэжлийн холбоодын хамтаар гишүүдийг мэргэжүүлэн чадавхжуулах ажлыг хийж байна. Эдгээр сургалтын үйл ажиллагаанууд төрийн захиргааны байгууллагаас гаргасан шийдвэр, тогтоомжийн хүрээд явагддаг бөгөөд өнгөрсөн хугацаанд 273 хүнийг мэргэшүүлэх сургалтад хамруулаад байна.
Мэргэжлийн холбооны хувьд Монгол Улсын газар зохион байгуулалтын асуудал Олон Улстай харьцуулахад ямар түвшинд явж байна вэ?
Олон улсад газрын асуудал хоёр хуваагддаг. Нэг нь бүртгэл, кадастарт суурилсан, хувийн өмч давамгайлсан, нөгөөх нь төр засаг нь давамгайлсан, төлөвлөлтөд суурилсан улс орнууд гэж үндэсндээ хуваагддаг. Манай орны хувьд социалист нийгмээс ардчилсан нийгэм рүү шилжээд 30 гаруй жил болж байна. Хуучин бол бүх газар төрийн мэдэлд, иргэн, ААН үнэгүй газраа ашигладаг, өмч гэдэг зүйл байхгүй байсныг Шинэ Үндсэн хуулиар өөрчилж, газрыг өмчлөх асуудал нээгдсэн. 2002 онд Газрын тухай шинэ хууль гарсан. Энэ хуулиар зохицуулалт хийхдээ өмчлөх, ашиглах, эзэмших эрхийн асуудлыг хэрхэн шийдэх вэ, хэн яаж шийдвэх вэ, ямар эрх хэмжээтэй оролцох вэ гэдгийг зааж өгсөн. Одоо эргээд харах юм бол нийт газар нутгийн ихэнх нь төрдөө байгнаа хэвээр байгаа. Тэгэхээр бид кадастр, бүртгэлд суурилаад явна гэхээр төдийлөн амжилт олохгүй байгаа нь харагдаж байгаа юм. Тиймээс бид төлөвлөлтөд суурилсан газар зохион байгуулалтын бодлого хэрэгжүүлэх шаардлага үүсэж байна.
Гаднын улс орнуудын жишээг харвал газрыг хэт өмчлөөд ирэхээр газрын эзэд хэт давуу байдалтай болдог. Газаргүй төрсөн хүн хэзээ ч газар авах боломжгүй байдаг. Тэгээд ч газар гэдэг хүний гараар бүтээгдээгүй байгаль эхийн бүтээл учраас газрыг өмчлөх нь оновчгүй гэдэг асуудал дэлхий нийтэд дэлгэрч байна. Харин манай улсын хувьд газрын нөөцөөрөө баялаг. Хүн болгон газар авах боломжтой. Нэг хүнд оногдох газрын нөөцөөрөө дэлхийд нэгдүгээрт орж байна. Энэ утгаар нь харвал иргэдээ өмчтэй буюу өмчлөх эрх бүхий газартай болгох боломж бүрэн бий. Гэхдээ газрыг өмлүүлэх нь зөв, буруу гэдэг асуудлыг ярихаасаа өмнө газрын бодлогоо тодорхой оновчтой болгох шаардлага бий.
Та бүхэн энэ удаагийн чуулганаас ямар үр дүнг хүлээж байна?
Монгол Улс өнгөрсөн 30 жилд газрын төлөвлөлтгүй явснаар юунд хүрсэн бэ гэдгээ хаа хаанаа ойлгосон. Тэгэхээр ирэх хаврын чуулганаар хэлэлцэгдэхээр байгаа газрын тухай багц хуулийн төсөлд газрын талаар баримтлах бодлого, түүнийг хэрэгжүүлэх арга замыг нарийн тусгаж, мэргэжлийн холбоодын байр суурийг маш сайн сонсож, тусгах ёстой гэж харж байгаа.
Энэ утгаараа бид энэ удаагийн чуулганаар энэхүү хуулийн төсөл дээр мэргэжлийн судлаач, экспертүүд ямар байр суурьтай байгааг нарийн зөвлөлдөж, холбогдох санал, санаачилгыг нэгтгэж байна. Энэ нь төрөөс газрын талаар баримтлах бодлогод тусгалаа олно гэж найдаж байна. Учир нь газрын тухай хууль өөрөө Үндсэн хуулийн дараа орох хамгийн чухал, үндэсний аюулгүй байдалтай холбогдох хуулийн нэг.
Газар үгүй бол улс үгүй, төрч үгүй. Тиймээс бид энэ хуулийн хэлэлцэх процесст идэвхтэй оролцох, зүйл заалт нэг бүрд нь анхаарлаа хандуулж ажиллах нь чухал гэдэг дээр байр сууриа нэгтгэлээ. Энэ чиглэлээр ажиллах нь энэ удаагийн чуулганы нэг томоохон зорилт гэж хэлж болно. Нөгөө талаар манай МГЗБХ-ны тэргүүлэх зорилт нь газрын эрхийн баталгаажуулалтыг хангах, газрын чиглэлээр гарч байгаа арга хэмжээнд иргэний нийгмийн оролцоог гүнзгийрүүлэх, нэн ялангуяа газар болон ашигт малтмалын нөөцийн бодлогын ил тод байдлыг хангахад өргөн хүрээтэй оролцох, интервенц хийх боломж олгох, сургалт, дадлага туршлага, мэдлэгээ харилцан хуваалцах замаар газрын салбарын хүний нөөцийг чадавхжуулахад чиглэнэ.
Түүнчлэн шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэй, залуучуудын оролцоог бэхжүүлж, илүү нийгэмжүүлэх байдаг. Эдгээр зорилго, зорилтоо хэрэгжүүлэх, төгөлдөржүүлэхийн төлөө ч идэвхтэй ажиллах болно.
Фото зургуудаас
Фото зургуудаас
Фото зургуудаас
Фото зургуудаас
Фото зургуудаас
Фото зургуудаас
Сэтгэгдэл бичих